Kule Gergisi Nedir?

KULE GERGİSİ NE İŞE YARAR?

Kule gergilerinin amacı, özellikle sert girilen virajlarda amortisör kulelerinde meydana gelen esnemeleri minimize etmektir. Viraj alınırken amortisör kuleleri normalde esnerler ve bu da bir miktar çekiş kaybına (ya da yol tutuşta bir miktar zaafiyete) yol açar. Kule gergileri amortisör kulelerinde meydana gelen esnemeleri önlemek üzere dizayn edildiklerinden, viraj alımı sırasında enerjiyi gücün yüklendiği tek bir kuleden alıp diğer kuleye de iletmek suretiyle paylaştırırlar. Bu, jantları yere paralel tutmaya, o da lastiklerin yere daha iyi temas etmesine yardımcı olur. Sonuçta, viraj sırasındaki çekiş ve yol tutuş iyileşir.

AMORTİSOR KULE GERGİLERİ NE ZAMAN MONTE EDİLMELİDİR?

Montaj sonrasında elde edilecek performansın otomobiliniz üzerindeki kilometreyle ilgisi olmamakla birlikte, eğer spor bir otomobil sahibi iseniz otomobilinizi aldığınız ilk gün en azından ön amortisör kule gergilerini monte etmenizi öneririm. Ancak, biraz da isteğe bağlı olan bu durum haricinde amortisör kule gergilerinin muhakkak uygulanması gerekli durumlar da vardır. Kule gergileri ön veya arka olsun farketmez, sonradan daha büyük jant/lastik kombinasyonlarına geçildiğinde muhakkak uygulanmalıdır. Daha sert ve kısa olan spor yaylar, daha sert ve kısa spor amortisörler veya büyük çaplı janta (dolayısıyla daha ince profilli lastiklere) geçilmesi gibi süspansiyon sistemini etkileyecek modifikasyonlar sonuçta amortisör kuleleri ve hatta tüm şasi üzerindeki yükü arttırırlar.

Tüm bu uygulamaların sonunda şaside esneme eskiye oranla çok daha fazla olacaktır. İşte bu modifikasyonların ardından uygulanacak kule gergileri sadece şasiyi desteklemek ve esnemeyi azaltmakla kalmayacak, aynı zamanda direksiyonunuz daha hassas olacak ve verdiğiniz komutlara daha çabuk cevap verecektir…. Kule gergisi fabrikasyon olarak ikibin yılından beri bazı markalara takılıyor honda vti volvo mercedes c serisi vb gibi bazı forumlarda bindiği standart aracına neden fabrikanın uygulamadığını ordaki mühendislerin aklı bu işlere basmıyor mu gibi sorulara muhatap oluyoruz ..

Mercedes’in tüm amg serilerinde ferrari,lamborgini bugatti veyron da standart bir uygulamadır yani süper sport araçlarda bu ürün var … Bu ekipman bir modifiye ekipmanıdır nasıl spor yay geniş ölçülü jant lastik bilimum aksesuarı sonradan uygulanıyorsa bu ekipmanda sonradan uygulanıyor bazı markalar hariç …

KULE KAPANMASI VE PATLAMASI

Bahsettiğimiz spor yay takınca yada geniş ölçülü jant kullanımında amortisör kulelerinin maruz kaldığı basınç budur …! Bu basınç kule gergisi tarafından şasiye dağıtılmazsa olası sonuçlardan biride kule patlamasıdır !.. Genelde birbirine doğru kapanma eğilimi gösterir kuleler birbirine doğru kapanırken ön takım bozulur lastikler dışa doğru açılır .. Dışa doğru açılan lastikler içerden yemeye başlar,yere tam basamadığı için fren mesafesi uzar kalkışta istenilen verimi vermez en ufak yağışta patinaj yaparken kışın tutunamaz asfalta…! Kule gergisi spor yay ve geniş ölçülü jant kullanımında kaçınılmaz bir eklentidir olmazsa olmaz bir ekipmandır..!

Jant lastiğe milyonların harcandığı ülkemizde kule gergisi nin ne olduğunu bilen sayısı %10 dur …!!!! Ön podyelere uygulanan kule gergisi arka podyelerede uygulanabilir ne kadar çok kule gergisi o kadar çok şasi rijitliği demektir stabil bir yol tutuş lastik eskimesinde ön takım bozulmalarında tabiri caizse ilaç gibidir … Biz bu işe başlamadan bmw e30-e36 ve tofaş dışında Türkiye’de kule gergisi yapılmamaktaydı !… Biz şu an itibarı ile 43 kalıpla bir yılda 300 e yakın kule gergisi sattık … Türkiye’deki araç sayısını göz önünde bulundurunca bu rakam yok denecek kadar azdır…

ÖN VE ARKA KULE GERGİSİ KULLANIMI

Sürüş sırasında aracın gövdesi birçok yüke maruz kalır. Hızlanma, frenleme, viraj alma gibi durumlarda araçların şasisi bükülür, hatta bazı durumlarda şasinin bir tarafı diğer tarafından üç kat daha fazla yük altında kalabilir. Bu bükülme doğal olarak aracın tutuş kabiliyetini doğrudan etkiler. Şasi bu yüklere maruz kaldığında aracınızın lastikleri aynı kuvvetle yere tutunmayacaktır. Viraj alma sırasında gerçekleşen bu bükülme aracın önden (understeer) ya da arkadan (oversteer) kaymasına yol açabilir.

UNDERSTEER

Ön tekerlekler tutunmasını kaybetmiş ve aracın dışa doğru kayması söz konusu. Kafadan kayma aracın arka tarafının sertleştirilmesi ile giderilebilir.

OVERSTEER

Arka tekerlekler tutunmasını kaybetmiş ve arka taraf kaymaya başlamıştır. Arkadan kayma aracın ön tarafındaki şasi parçalarının sertleştirilmesi ile giderilebilir.
Çoğu modern otomobil üreticisi önden motorlu, önden çeker üretim yapmayı tercih ediyor. Motorun ve çekişin önde olmasından dolayı önden çeker araçlar kafadan kaymaya meyillidir. Lastikler tutuşunu kaybettiği ve araç dönemediği zaman kafadan kayma gerçekleşir, siz direksiyonu ne kadar çevirirseniz çevirin artık otomobil gitmek istedğiniz yere değil virajın dışına doğru kaymaya başlayacaktır.

Understeer; kule gergisi (strut bar) ve daha sert viraj demiri (anti roll bar) takviyeleri ile kontrol altına alınabilir. Arkadan kaymak (oversteer) aracın arka lastiklerindeki tutuşunu kaybedip arka kısmın viraj dışına doğru kaymasıdır. Oversteer; gene kule gergisi (strut bar) ve daha sert viraj demiri (anti roll bar) takviyeleri ile kontrol altına alınabilir.

NOT: Evet, gergileri sertleştirmek elbette çok işe yarar fakat çok fazla sertleştirmek de yol tutuşu olumsuz etkiler. Bu yüzden özellikle viraj demirlerini sertleştirmeden önce iyi bir araştırma yapmanızı öneririm. Çok sert = iyi yol tutuş anlamına gelmez! Çeşitli gergi tipleri vardır, bunlardan bazıları

ÖN KULE GERGİSİ ( FRONT STRUT BARS)

Özellikle MacPherson ve monokok şasili araçlarda ön kulelerin daha az esnemesini sağlamak için kullanılır. Amortisör kulelerinin üzerine monte edilir. Günümüzde birçok otomobilde MacPherson sistemi kullanılır, yani yay ve amortisor iç içe birlikte çalışırlar. Bu yüzden aracın bütün süspansiyon yükü kulelere iletilir. Kulesi yeteri kadar rijit olmayan bir araç esner ve yol tutuşu zayıflar. Kule gergileri bu yüklerin taşınmasına yardım edip kulelerin esnemesini minimize eder.

ARKA KULE GERGİSİ VE ARKA ÜST SÜTUN GERGİSİ (REAR STRUT BAR & REAR UPPER BAR)

Arka kule gergisi de aynı işlevi görür ve sert virajlarda, frenlemelerde, hızlanmalarda kulelerin esnemesini engeller. Arka kule gergisi önden çeker araçlarda kafadan kayma eğilimini azaltır. Araştırmaları, testleri yapılmış ürünleri tercih etmekte fayda var aksi halde şasiyi güçlendireyim derken daha fazla stres almasına sebep olabiliriz.

Arka sütun gergisi daha çok yüksek tavanlı ve yerden yüksek araçlar; SUV, MPV, hatchback vb. için tasarlanmıştır. Beş kapılı hatchback’ler, arka bagaj kapağının büyüklüğü nedeniyle normalden daha güçsüz arka şasiye sahiptir. Bu gergi ile aracın arkasının daha az esnemesi sağlanır.

ÇAMURLUK GERGİSİ(SIDE FENDER BAR)

Aracın her iki yanına, çamurluk içlerine monte edilir ve özellikle viraj alırken şasiye ek destek sağlar. Çoğunlukla araçların ön şasisi, süspansiyon sisteminden gelen dikey yükleri taşımakla yükümlüdür. Bu yüzden şasinin bu bölümü, süspansiyonun geri tepme kuvvetlerine karşı yeterince dirayetli olmadır.

Çamurluk gergileri bu önemli bölgeleri destekler ve dikey kuvvetler karşısında süspansiyonun görevini yapmasına yardımcı olur. Bu yüzden çamurluk gergileri Mitsubishi Evo ve Subaru Impreza gibi şasileri ciddi yüke maruz kalan araçlarda standart olarak sunulmaktadır.

ÇAMURLUK GERGİLERİNİN AVANTAJLARI

Yol tutuşu artırır, yüksek hızda stabiliteyi ve viraj alma potansyelini geliştirir. Daha iyi frenleme performansı sağlar. Aracın ön şasisinin güçlenmesine yardımcı olur.

VİRAJ DEMİRİ (ANTI-ROLL BAR / SWAY BAR)

Anti Roll Bar (lower tie bar (sway bar)) yani viraj demiri, aracın yol tutuşunu önemli derecede etkileyen bir parçadır ve çoğu otomobilde standart olarak sunulmaktadır. Değişik sertlikte ve kalınlıkta aftermarket viraj demirleri satılmaktadır fakat daha önce de söylediğim gibi viraj demiri modifikasyonlarında dikkatli olmak ve araştırmak gerekir. En sert, en iyi yol tutuş anlamına gelmez!

Viraj demirleri aracın alt kısmında süspansiyon komponentine monte edilir ve bileşenlerini birbirine bağlar. Viraj demiri, dönüşlerde aracın bir yana yatması yerine mümkün olduğunca düz kalmasını sağlar ve yüksek süratlerde viraj kabiliyetini önemli şekilde artırır.

ALT ŞASİ GERGİSİ (LOWER ARM BAR)

Özellikle sert virajlarda şasideki bükülmeyi azaltmak için takılır. Aracın altında süspansiyon pivot noktalarına monte edilir. Sert viraj alırken aracın kamber değerlerinin doğru kalmasını sağlar. Önden çeker araçlarda ön tekerleğin zıplaması (wheel hop) ve torque steer’i azaltır.